Innovatieve aanpak met ‘Zam-Sam’ om vraagstukken in de zorg samen op te lossen
Het is inmiddels duidelijk dat het aantal ouderen sterk groeit, terwijl het aantal jongeren daalt. Hierdoor neemt het aantal mensen met een hulpvraag toe en daalt het aantal beschikbare professionals. De zorg kan dus niet op dezelfde manier doorgaan.
De Noord Nederlandse Coöperatie van Zorgorganisaties (NNCZ), als (ouderen)zorgorganisatie, zet al jaren in op verbinding met inwoners van wijken en dorpen zodat de professionals kunnen aanvullen wat inwoners van gemeenschappen onderling voor elkaar kunnen doen. Dit heeft op veel plekken al mooie resultaten opgeleverd. Er is echter meer nodig om ook in de toekomst oplossingen voor hulpvragen te kunnen bieden. In dit kader is de NNCZ vorig jaar gestart met het Zam-Sam principe: “Zelf Als het Mogelijk is – Samen Als het Mogelijk is”. Dit principe houdt in dat bij elke hulpvraag eerst wordt gekeken hoe iemand zelf weer iets kan leren of, met behulp van technologie, zelfstandig kan blijven. Wanneer dit niet mogelijk is, wordt samen met de hulpvrager gezocht naar ondersteuning binnen zijn of haar netwerk. Wat daarna nog aan hulpvraag overblijft, wordt door de professionals ingevuld.
Competentiegericht werken
De verwachting is dat het huidige aantal beschikbare professionals de komende tijd snel zal dalen als er op dezelfde voet wordt doorgegaan. Er is een grote uitstroom van huidige medewerkers, bijvoorbeeld door pensionering, en een beperkte instroom van nieuwe professionals vanuit de huidige zorgopleidingen. De instroom bij veel zorgopleidingen is momenteel met meer dan 20% gedaald, terwijl de hulpvragen juist zullen blijven groeien.
De NNCZ heeft zich ten doel gesteld om bij te dragen aan een zo groot mogelijk aantal professionals om te voorkomen dat mensen met een hulpvraag tussen wal en schip raken. Dit wordt gedaan door het loslaten van traditioneel ‘diploma-denken’. In plaats daarvan stappen ze over op competentiegericht werken. Dit betekent dat de NNCZ zich richt op een bredere groep mensen die graag in de zorg willen werken en al over de nodige vaardigheden en kwaliteiten beschikken, of die in staat zijn deze vaardigheden aan te leren.
Deze manier van werken biedt zowel huidige medewerkers als nieuwe professionals in de zorg meer mogelijkheden om zich door te ontwikkelen. De NNCZ verwacht hierdoor niet alleen een grotere doorontwikkeling van huidige professionals, maar ook een groei in de instroom van mensen naar de zorg. De NNCZ blijft als professionele organisatie verantwoordelijk en aanspreekbaar voor de zorg die wordt verleend. Medewerkers zonder zorgdiploma, maar met relevante vaardigheden en kwaliteiten, worden getoetst. Zij krijgen de kans om zich verder te ontwikkelen, zodat ze op een waardevolle manier kunnen bijdragen aan de zorg.
De waarde van een behaald zorgdiploma blijft onverminderd belangrijk, maar huidige medewerkers binnen de NNCZ kunnen zich binnen hun bestaande competentieprofiel verder ontwikkelen zonder een volledig nieuwe opleiding te volgen. Zo kunnen ze beter inspelen op zowel de hulpvragen als hun eigen groeiwensen. De NNCZ zal bij de werving van een groep nieuwe leerlingen, die vanaf februari 2025 gaan werken en leren bij de zorgorganisatie, de mogelijkheid bieden om delen van hun opleiding te volgen, zonder direct de verplichting om een volledige opleiding af te ronden. Deze werving voor zowel interne medewerkers als nieuw te werven medewerkers start in oktober.
Werving nieuwe professionals als Zam-Sam medewerker
De werving van zo’n 40 nieuwe professionals die als Zam-Sam medewerker aan de slag gaan start nu. Dit biedt kansen voor mensen die niet per se een zorgdiploma hebben, maar wel graag een waardevolle bijdrage willen leveren aan de zorg. Roeli Mossel, bestuurder van de NNCZ: “We zijn nieuwsgierig naar welke groep mensen zich hiervoor zal melden. Wij denken dat er veel mensen zijn die hun leven anders willen inrichten en meer betekenisvol werk willen doen, of mensen die langere tijd voor een naaste hebben gezorgd en daardoor vaardigheden hebben ontwikkeld en geïnteresseerd zijn geraakt in de zorg.”
Een klein aantal organisaties in Nederland, met name in de gehandicaptenzorg, heeft met deze werkwijze voorzichtig de eerste ervaringen opgedaan. Deze ervaringen zijn tot nu toe positief.
“Laten we er samen voor gaan om blijvend mensen met een hulpvraag te kunnen ondersteunen, nu en in de toekomst. Wij gaan ervoor!”
